Ortalama Maliyet Yöntemleri
1. Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemleri: Bu yöntemde ortalama maliyet her yeni stok hareketinden sonra değil belli bir dönem için hesaplanır. Bu döneme ilişkin hesaplanan maliyet, çıkan ve kalan stokların birim değerlerini gösterir. Ortalama maliyet değeri, işletmeye çeşitli tarihlerde değişik fiyat*larla giren bir malın ortalama birim maliyetidir. Ortalama maliyet çeşitli yöntemlerle hesaplanabilir.
1.1. Basit ortama maliyet: Basit ortalama maliyet, yıl içinde satın alınan belli bir malın birim alış fiyatının toplanarak sipariş sayısına bölünmesiyle bulunan ortalama maliyettir.
Örnek: Bir malın alış fiyatları şöyledir:
23.000 TL
24.000 TL
37.000 TL
31.000 TL
Basit ortalama malyet yöntemine göre malın mlaiyeti:
(23.000 + 24.000 + 37.000 + 31.000) / 4 = 28.750 TL
1.2. Ağırlıklı ortalama maliyet: Bu ortalama maliyette, satın alınan malların miktarları göz önünde bulundurulur. Satın alınan mal miktarı ile birim fiyatı çarpılarak miktarlara göre ağırlık verilmiştir. Mal miktarları ile birim fiyatları çarpımı olan mal alış değerleri toplamının alınan toplam mal miktarına bölünmesiyle ağırlıklı ortalama maliyet bulunmuş olur.
Örnek: Bir malın alış miktarları ve alış fiyatları aşağıdaki gibidir.
20 adet malın tanesi 5.000 TL
15 adet malın tanesi 4.000 TL
40 adet malın tanesi 6.000 TL
Ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre malın maliyeti:
20 x 5.000 = 100.000 TL
15 x 4.000 = 60.000 TL
40 x 6.000 = 240.000 TL
Ağırlıklı ortalama birim maliyet = Toplam maliyet / Toplam adet
(100.000 + 60.000 + 240.000) / ( 20 + 15 + 40)
400.000 / 75 = 5.333 TL
2. Hareketli ağırlıklı ortalama maliyet: (Kayar Ortalama) Hareketli ağırlıklı ortalama maliyet, her yeni alış ve satış durumunda işletmede bulunan mal mevcutlarının ortalama birim maliyeti hesaplanır. Böylece, her yeni işlemde mevcut mal stoklarının maliyet değeri ve her satış işleminde satılan malın ortalama birim maliyeti ve toplam maliyet değeri bulunmuş olur.
Malzeme fiyat denetimi malzeme ana verileri Muhasebe ekranında girilmektedir. Fiyat denetimi, bir malzemenin standart fiyat(S) ile mi, kayar ortalama(V) fiyat denetimi ile mi takip edilebileceğini belirler.
Standart fiyat, malzemenin bir dönem boyunca hareket edeceği sabit fiyattır. Standart fiyatta, bir malzemenin tüm mal hareketleri en az bir dönem boyunca aynı fiyat üzerinden değerlenir. Bundan dolayı, standart fiyat yöntemi tutarlı maliyet yönetimi sağlar. Standart fiyat özellikle dönemsel maliyet yönetimi yapan işletmeler için çok kullanışlıdır.
Standart fiyat, dönem boyunca sabit olduğundan, dönem içinde gerçek maliyetleri yansıtmaz. Bu durum, dönem içinde geniş bir fiyat aralığında dalgalanan malzemeler için veya dönemden döneme değişkenlik gösteren üretim metotları olan ürünler için tam doğru olmayan değerleme fiyatlarına sebep olur. Standart fiyat denetiminde iki fiyat yöneltim seçeneği vardır :
Fiyat Yöneltimi Fiyat Denetimi İşlev
2 S Sadece Standart Fiyat
3 S Standart -> Fiili
3S kombinasyonunda , ay içerisinde tüm fiyatlar standart fiyattan işlem görecek dönem sonunda fiili maliyet çalıştırıldığında tüm hareketler fiili fiyatlara göre güncellenecektir. Her dönem sonu oluşturulan fiili fiyatlar yeni dönemin standart fiyatı olarak kabul edilecektir.
Fiili maliyet hesaplamaları dönemsel(aylık) olarak yapılacaktır. İlgili ayın fiili maliyet hesaplaması takip eden ayın 5’ inde yapılacaktır. Bundaki amaç ilgili ayın sistemdeki kayıtlarının tamamlanabilmesidir. Bu nedenle her dönem standart fiyatları 2 ay öncekinin fiili fiyatları olarak kabul edilecektir.
Standart fiyatlar ilk 2 ay manuel olarak sisteme girilecektir.
Kayar ortalama fiyat anlık değişken fiyattır. Her tedarik işleminde malzeme fiyatı güncellenmektedir. Kayar ortalama fiyat denetiminin avantajı malzemenin güncel fiyatını tutmasıdır. Fakat kayar ortalama fiyat denetiminin temel sorunu mal girişi işlemi sonrası malzeme sarf edildi ise, daha sonra gelen faturada oluşan fiyat farkının malzemenin ve sarfın üzerine yansımamasıdır.
Kayar ortalama fiyat denetiminde tek fiyat yöneltim seçeneği vardır :
Fiyat Yöneltimi Fiyat Denetimi İşlev
2 V Kayar Ortalama
1. Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemleri: Bu yöntemde ortalama maliyet her yeni stok hareketinden sonra değil belli bir dönem için hesaplanır. Bu döneme ilişkin hesaplanan maliyet, çıkan ve kalan stokların birim değerlerini gösterir. Ortalama maliyet değeri, işletmeye çeşitli tarihlerde değişik fiyat*larla giren bir malın ortalama birim maliyetidir. Ortalama maliyet çeşitli yöntemlerle hesaplanabilir.
1.1. Basit ortama maliyet: Basit ortalama maliyet, yıl içinde satın alınan belli bir malın birim alış fiyatının toplanarak sipariş sayısına bölünmesiyle bulunan ortalama maliyettir.
Örnek: Bir malın alış fiyatları şöyledir:
23.000 TL
24.000 TL
37.000 TL
31.000 TL
Basit ortalama malyet yöntemine göre malın mlaiyeti:
(23.000 + 24.000 + 37.000 + 31.000) / 4 = 28.750 TL
1.2. Ağırlıklı ortalama maliyet: Bu ortalama maliyette, satın alınan malların miktarları göz önünde bulundurulur. Satın alınan mal miktarı ile birim fiyatı çarpılarak miktarlara göre ağırlık verilmiştir. Mal miktarları ile birim fiyatları çarpımı olan mal alış değerleri toplamının alınan toplam mal miktarına bölünmesiyle ağırlıklı ortalama maliyet bulunmuş olur.
Örnek: Bir malın alış miktarları ve alış fiyatları aşağıdaki gibidir.
20 adet malın tanesi 5.000 TL
15 adet malın tanesi 4.000 TL
40 adet malın tanesi 6.000 TL
Ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre malın maliyeti:
20 x 5.000 = 100.000 TL
15 x 4.000 = 60.000 TL
40 x 6.000 = 240.000 TL
Ağırlıklı ortalama birim maliyet = Toplam maliyet / Toplam adet
(100.000 + 60.000 + 240.000) / ( 20 + 15 + 40)
400.000 / 75 = 5.333 TL
2. Hareketli ağırlıklı ortalama maliyet: (Kayar Ortalama) Hareketli ağırlıklı ortalama maliyet, her yeni alış ve satış durumunda işletmede bulunan mal mevcutlarının ortalama birim maliyeti hesaplanır. Böylece, her yeni işlemde mevcut mal stoklarının maliyet değeri ve her satış işleminde satılan malın ortalama birim maliyeti ve toplam maliyet değeri bulunmuş olur.
Malzeme fiyat denetimi malzeme ana verileri Muhasebe ekranında girilmektedir. Fiyat denetimi, bir malzemenin standart fiyat(S) ile mi, kayar ortalama(V) fiyat denetimi ile mi takip edilebileceğini belirler.
Standart fiyat, malzemenin bir dönem boyunca hareket edeceği sabit fiyattır. Standart fiyatta, bir malzemenin tüm mal hareketleri en az bir dönem boyunca aynı fiyat üzerinden değerlenir. Bundan dolayı, standart fiyat yöntemi tutarlı maliyet yönetimi sağlar. Standart fiyat özellikle dönemsel maliyet yönetimi yapan işletmeler için çok kullanışlıdır.
Standart fiyat, dönem boyunca sabit olduğundan, dönem içinde gerçek maliyetleri yansıtmaz. Bu durum, dönem içinde geniş bir fiyat aralığında dalgalanan malzemeler için veya dönemden döneme değişkenlik gösteren üretim metotları olan ürünler için tam doğru olmayan değerleme fiyatlarına sebep olur. Standart fiyat denetiminde iki fiyat yöneltim seçeneği vardır :
Fiyat Yöneltimi Fiyat Denetimi İşlev
2 S Sadece Standart Fiyat
3 S Standart -> Fiili
3S kombinasyonunda , ay içerisinde tüm fiyatlar standart fiyattan işlem görecek dönem sonunda fiili maliyet çalıştırıldığında tüm hareketler fiili fiyatlara göre güncellenecektir. Her dönem sonu oluşturulan fiili fiyatlar yeni dönemin standart fiyatı olarak kabul edilecektir.
Fiili maliyet hesaplamaları dönemsel(aylık) olarak yapılacaktır. İlgili ayın fiili maliyet hesaplaması takip eden ayın 5’ inde yapılacaktır. Bundaki amaç ilgili ayın sistemdeki kayıtlarının tamamlanabilmesidir. Bu nedenle her dönem standart fiyatları 2 ay öncekinin fiili fiyatları olarak kabul edilecektir.
Standart fiyatlar ilk 2 ay manuel olarak sisteme girilecektir.
Kayar ortalama fiyat anlık değişken fiyattır. Her tedarik işleminde malzeme fiyatı güncellenmektedir. Kayar ortalama fiyat denetiminin avantajı malzemenin güncel fiyatını tutmasıdır. Fakat kayar ortalama fiyat denetiminin temel sorunu mal girişi işlemi sonrası malzeme sarf edildi ise, daha sonra gelen faturada oluşan fiyat farkının malzemenin ve sarfın üzerine yansımamasıdır.
Kayar ortalama fiyat denetiminde tek fiyat yöneltim seçeneği vardır :
Fiyat Yöneltimi Fiyat Denetimi İşlev
2 V Kayar Ortalama