Genelde kısaltmalar ile belirtilen sap modüllerinden “CO” , Controlling kelimesinin kısaltmasıdır. Bu modülde firmanın maliyet muhasebesi süreçlerini yönetir buna ek olarak ürün maliyetlendirme ve karlılık gibi raporlama amaçlı çalışmalar yürütebilir. CO Modülü diğer SAP modüllerinin çatısı konumundadır. Çeşitli modüllerden sürekli olarak veri akışı vardır.
SAP CO modülünde yer alan ara modüller aşağıdaki gibidir:
Masraf çeşitleri hesap planında Bilanço hesapları dışında yer alan. Maliyet hesapları ve Gelir Hesapları gibi hesaplara atılan kayıtların Maliyet Muhasebesi modülüne aktarımını sağlar. Her 7’li hesabın bir masraf çeşidi karşılığı olmak zorundadır. Ancak bu şekilde CO Modülündeki Masrf birimileriyle ilişkilendirilebilir. Gelir Hesapları Gelir masraf çeşidi türünde açılırken 7’li Gider Hesapları Birincil masraf çeşidi türünde açılır.
Masraf Yeri Muhasebesi
Masraf yerleri, giderlerin atandığı birimlerdir. Gider kayıtlarının masraf yerleriyle ilişkilendirilmesiyle hangi departmanda hangi masraf çeşididinden ne kadar tutarlık harcama gerçekleştiği raporlanabilir. Ayrıca modül içerisinde bütçe fiili karşılaştırması yapılıp departmanın performansı belirlenebilir.
İç Siparişler Muhasebesi
Masraf yerlerinin gider raporlamada yeterli olmadığı ve daha fazla detaya ihtiyacını karşılamak için kullanılan kırılımlar SAP’de iç sipariş olarak adlandırılır. Buna Araç bazında yakıt masraflarını raporlamak örnek olarak gösterilebilir.
Aktivite Temelli Maliyetlendirme
Bu ara modülde iş süreçleri birer maliyet merkezi olarak belirlenir ve bu bazda maliyetlendirme yapılır. Bunun takibi zordur ve ciddi disiplin gerektirir. Türkiye’ de sık rastlanan bir uygulama değildir.
Ürün Maliyetlendirme
Firmanın kâr edebileceği fiyatı belirlemek için o ürünün maliyetini doğru bir şekilde hesaplanmasını sağlayan ara modüldür. Üretim esnasında harcanan hammadde maliyetleri ve üretim masraf yerlerinde gerçekleşen giderlerin üretilen ürüne dağıtılması bu modül içerisinde gerçekleşir.
Karlılık Analizi
Ürün Maliyetlendirme esnasında hesaplanan maliyet ile gelir masraf çeşitlerinden gelen gelir kayıtları Karlılık Analizi modülünde karlılık hesaplanmasında kullanılır. Firma bu raporlama modülü sayesinde çok detaylı bir analiz gerçekleştirebilir. Bölge, müşteri veya mal grubu bazında karlılığını görebilir.
Kar Merkezi Muhasebesi
Organizasyon içerisinde iç karlılığın analiz edilebileceği hem giderlerin hem gelirlerin takip edildiği birimlerdir.
SAP CO modülünde yer alan ara modüller aşağıdaki gibidir:
- Masraf Çeşitleri Muhasebesi – Cost Element Accounting
- Masraf Yeri Muhasebesi – Cost Center Accounting
- İç Siparişler – Internal Orders
- Aktivite Tabanlı Maliyetlendirme ( Activity-Based Costing )
- Ürün Maliyetlendirme ( Product Cost Controlling )
- Karlılık Analizi ( Profitability Analysis )
- Kar Merkezi Muhasebesi ( Profit Center Accounting )
Masraf çeşitleri hesap planında Bilanço hesapları dışında yer alan. Maliyet hesapları ve Gelir Hesapları gibi hesaplara atılan kayıtların Maliyet Muhasebesi modülüne aktarımını sağlar. Her 7’li hesabın bir masraf çeşidi karşılığı olmak zorundadır. Ancak bu şekilde CO Modülündeki Masrf birimileriyle ilişkilendirilebilir. Gelir Hesapları Gelir masraf çeşidi türünde açılırken 7’li Gider Hesapları Birincil masraf çeşidi türünde açılır.
Masraf Yeri Muhasebesi
Masraf yerleri, giderlerin atandığı birimlerdir. Gider kayıtlarının masraf yerleriyle ilişkilendirilmesiyle hangi departmanda hangi masraf çeşididinden ne kadar tutarlık harcama gerçekleştiği raporlanabilir. Ayrıca modül içerisinde bütçe fiili karşılaştırması yapılıp departmanın performansı belirlenebilir.
İç Siparişler Muhasebesi
Masraf yerlerinin gider raporlamada yeterli olmadığı ve daha fazla detaya ihtiyacını karşılamak için kullanılan kırılımlar SAP’de iç sipariş olarak adlandırılır. Buna Araç bazında yakıt masraflarını raporlamak örnek olarak gösterilebilir.
Aktivite Temelli Maliyetlendirme
Bu ara modülde iş süreçleri birer maliyet merkezi olarak belirlenir ve bu bazda maliyetlendirme yapılır. Bunun takibi zordur ve ciddi disiplin gerektirir. Türkiye’ de sık rastlanan bir uygulama değildir.
Ürün Maliyetlendirme
Firmanın kâr edebileceği fiyatı belirlemek için o ürünün maliyetini doğru bir şekilde hesaplanmasını sağlayan ara modüldür. Üretim esnasında harcanan hammadde maliyetleri ve üretim masraf yerlerinde gerçekleşen giderlerin üretilen ürüne dağıtılması bu modül içerisinde gerçekleşir.
Karlılık Analizi
Ürün Maliyetlendirme esnasında hesaplanan maliyet ile gelir masraf çeşitlerinden gelen gelir kayıtları Karlılık Analizi modülünde karlılık hesaplanmasında kullanılır. Firma bu raporlama modülü sayesinde çok detaylı bir analiz gerçekleştirebilir. Bölge, müşteri veya mal grubu bazında karlılığını görebilir.
Kar Merkezi Muhasebesi
Organizasyon içerisinde iç karlılığın analiz edilebileceği hem giderlerin hem gelirlerin takip edildiği birimlerdir.